ന്യൂഡല്‍ഹി | പഹല്‍ഗാം ഭീകരാക്രമണത്തെത്തുടര്‍ന്ന് ഇന്ത്യയ്ക്കും പാകിസ്ഥാനും ഇടയിലുള്ള പ്രധാന കര അതിര്‍ത്തിയായ വാഗ-അട്ടാരി ക്രോസിംഗ് ഇന്ത്യ ബുധനാഴ്ച അടച്ചതോടെ ചരക്കുനീക്കം ഉള്‍പ്പെടെ പ്രതിസന്ധിയിലായി. അതിര്‍ത്തി കടന്നുള്ള വ്യാപാരത്തെ ആശ്രയിക്കുന്ന ചെറുകിട വ്യാപാരികളെയും വ്യവസായങ്ങളെയും ഇനി സാരമായി ബാധിക്കും.
2023-24 സാമ്പത്തിക വര്‍ഷത്തില്‍ അട്ടാരി-വാഗ ക്രോസിംഗില്‍ 38.86 ബില്യണ്‍ ഇന്ത്യന്‍ രൂപയുടെ ($454 മില്യണ്‍) വ്യാപാരമാണ് നടന്നത്. 6,871 ചരക്ക് നീക്കങ്ങളും 71,563 ഇരുരാജ്യങ്ങളിലേയും പൗരന്മാരും വാഗ-അട്ടാരിയിലൂടെ
കടന്നുപോയിട്ടുണ്ട്.
ഇന്ത്യയുമായുള്ള വ്യാപാരം താല്‍ക്കാലികമായി നിര്‍ത്തിവയ്ക്കാനുള്ള പാക്കിസ്ഥാന്റെ തീരുമാനത്തിലും വെട്ടിലാകുന്നത് പാക്കിസ്ഥാന്‍ തന്നെയാണ്.
കനത്ത സുരക്ഷയുള്ള അതിര്‍ത്തിയില്‍ നിരവധി ക്രോസിംഗ് പോയിന്റുകള്‍ ഉണ്ട്, എന്നാല്‍ അവയില്‍ മിക്കതും പരിമിതമായ വ്യാപാരത്തിനും യാത്രയ്ക്കും വേണ്ടി മാത്രമായിട്ടാണ് തുറക്കുന്നതും. ഇവയില്‍ ഏറ്റവും പ്രാധാന ക്രോസിംഗ് ആയിരുന്നു വാഗ-അട്ടാരി അതിര്‍ത്തി.
ഇന്ത്യയ്ക്കും പാക്കിസ്ഥാനുമിടയിലുള്ള ചില പ്രധാന കര, റെയില്‍, കടല്‍ അതിര്‍ത്തികള്‍ ഇവയാണ്:
1) വാഗ-അട്ടാരി
വാഗ-അട്ടാരി അതിര്‍ത്തി പാകിസ്ഥാന്റെ വടക്കുകിഴക്കന്‍ നഗരമായ ലാഹോറിനെ ഇന്ത്യന്‍ നഗരമായ അമൃത്സറുമായി ബന്ധിപ്പിക്കുന്നു. കഴിഞ്ഞദിവസം (ബുധന്‍) വരെ രണ്ട് അയല്‍ക്കാര്‍ക്കും ഇടയിലുള്ള അനുവദനീയമായ ഏക റോഡ് ലിങ്ക് ആയിരുന്നു ഇത്.
അതിര്‍ത്തിയുടെ ഇരുവശത്തും എല്ലാ വൈകുന്നേരവും നടക്കുന്ന ‘പതാക താഴ്ത്തല്‍’ ചടങ്ങിനും ഈ ക്രോസിംഗ് പ്രശസ്തമാണ്, ഇത് ധാരാളം സന്ദര്‍ശകരെ ആകര്‍ഷിക്കുന്നതായിരുന്നു.
അഫ്ഗാന്‍ ഗതാഗത വ്യാപാരത്തിനുള്ള ഒരു പ്രധാന പാത എന്നതിലുപരി, പാകിസ്ഥാനും ഇന്ത്യയും തമ്മിലുള്ള ഒരു ചരക്ക് ഗതാഗത ടെര്‍മിനലായും റെയില്‍വേ സ്റ്റേഷനായും ഇത് പ്രവര്‍ത്തിച്ചിരുന്നു. നൂറുകണക്കിന് പാകിസ്ഥാനികളും ഇന്ത്യക്കാരും എല്ലാ ദിവസവും ഈ അതിര്‍ത്തിയിലൂടെ സഞ്ചരിക്കുന്നു.
2019 വരെ അതിര്‍ത്തി ഇരു രാജ്യങ്ങള്‍ക്കുമിടയിലുള്ള ഒരു പ്രധാന റെയില്‍ ലിങ്കായും പ്രവര്‍ത്തിച്ചു. ഡല്‍ഹിയില്‍ നിന്ന് അതിര്‍ത്തിയിലെ അട്ടാരിയിലേക്കും തുടര്‍ന്ന് പാകിസ്ഥാനിലെ ലാഹോറിലേക്കും സംഝോത എക്‌സ്പ്രസ് ഓടിച്ചിരുന്നു.
2) ഗന്ധ സിംഗ് വാല-ഹുസൈനിവാല
ഗന്ധ സിംഗ് വാല-ഹുസൈനിവാല അതിര്‍ത്തി ക്രോസിംഗ് പാകിസ്ഥാന്റെ വടക്കുകിഴക്കന്‍ കസൂര്‍ നഗരത്തെ ഇന്ത്യന്‍ പഞ്ചാബിലെ ഫിറോസ്പൂരുമായി ബന്ധിപ്പിക്കുന്നു. 1986 വരെ, ഇത് ഇരു രാജ്യങ്ങളും തമ്മിലുള്ള പ്രധാന അതിര്‍ത്തി ക്രോസിംഗ് ആയിരുന്നു.
3) മുനബാവോ-ഖോക്രാപര്‍
ഈ അതിര്‍ത്തി പാകിസ്ഥാന്റെ തെക്കന്‍ സിന്ധ് പ്രവിശ്യയെ വടക്കേ ഇന്ത്യന്‍ സംസ്ഥാനമായ രാജസ്ഥാനുമായി ബന്ധിപ്പിക്കുന്നു. പാകിസ്ഥാന്റെ വാണിജ്യ തലസ്ഥാനമായ കറാച്ചിയും ഇന്ത്യന്‍ നഗരമായ ജോധ്പൂരും തമ്മിലുള്ള ഒരു റെയില്‍ ലിങ്കായും ഇത് പ്രവര്‍ത്തിച്ചു. ഇരു രാജ്യങ്ങളും തമ്മിലുള്ള സംഘര്‍ഷങ്ങള്‍ വര്‍ദ്ധിച്ചതിനെത്തുടര്‍ന്ന് 2019 ല്‍ ഇത് അടച്ചു.
4) നിയന്ത്രണ രേഖ
എല്‍ഒസി എന്നും അറിയപ്പെടുന്ന നിയന്ത്രണ രേഖ, തര്‍ക്കമുള്ള ജമ്മു കശ്മീര്‍ മേഖലയെ പാകിസ്ഥാനും ഇന്ത്യയും തമ്മില്‍ വിഭജിക്കുന്നു.
5) സര്‍ ക്രീക്ക് അഴിമുഖം
ഇന്ത്യയ്ക്കും പാകിസ്ഥാനും ഇടയിലുള്ള ഒരു ഇടുങ്ങിയ ചതുപ്പുനിലമാണ് സര്‍ ക്രീക്ക്. 96 കിലോമീറ്റര്‍ (59 മൈല്‍) തര്‍ക്ക പ്രദേശം ഇന്ത്യയുടെ ഗുജറാത്ത് സംസ്ഥാനത്തിനും പാകിസ്ഥാന്റെ സിന്ധ് പ്രവിശ്യയ്ക്കും ഇടയിലാണ്.
പതിറ്റാണ്ടുകളായി ഇത് ഒരു തര്‍ക്ക വിഷയമാണ്, സമുദ്ര അതിര്‍ത്തി തര്‍ക്കത്തെക്കുറിച്ചുള്ള ചര്‍ച്ചകള്‍ ഇതുവരെ അനിശ്ചിതത്വത്തിലാണ്.
6) കര്‍താര്‍പൂര്‍ ഇടനാഴി
പാകിസ്ഥാനിലെ കര്‍താര്‍പൂരിലെ ഗുരുദ്വാര ദര്‍ബാര്‍ സാഹിബിനെ ഇന്ത്യയിലെ ഗുരുദ്വാര ദേര ബാബ നാനാക്കുമായി ബന്ധിപ്പിക്കുന്ന അതിര്‍ത്തി കടന്നുള്ളതും മതപരമായ ഇടനാഴിയുമാണ് കര്‍താര്‍പൂര്‍ ഇടനാഴി.
ഇന്ത്യയില്‍ നിന്നും മറ്റ് രാജ്യങ്ങളില്‍ നിന്നുമുള്ള സിഖ് തീര്‍ത്ഥാടകര്‍ക്ക് പാകിസ്ഥാനിലെ പുണ്യ സിഖ് ദേവാലയം സന്ദര്‍ശിക്കാന്‍ ഇത് അനുവദിക്കുന്നു. സിഖ് മത സ്ഥാപകനായ ഗുരുനാനാക്കിന്റെ 550-ാം ജന്മവാര്‍ഷികത്തോടനുബന്ധിച്ച് 2019 നവംബര്‍ 9 ന് ഇടനാഴി ഉദ്ഘാടനം ചെയ്തു. ഗുരുനാനാക്ക് തന്റെ ജീവിതത്തിലെ അവസാന 18 വര്‍ഷം കര്‍താര്‍പൂരില്‍ ചെലവഴിച്ചിരുന്നു.
