നാഗ്പൂര്‍ | 1,800 പേര്‍ മാത്രം താമസിക്കുന്ന നാഗ്പൂരിലെ സത്‌നാവ്രി ഗ്രാമം. ഡ്രോണ്‍ സഹായത്തോടെയുള്ള കൃഷി, സ്മാര്‍ട്ട് ഇറിഗേഷന്‍ മുതല്‍ മൊബൈല്‍ ബാങ്കിംഗ്, ഡിജിറ്റൈസ് ചെയ്ത സ്‌കൂളുകള്‍, നൂതന നിരീക്ഷണ സംവിധാനങ്ങള്‍ വരെ ദൈനംദിന ഗ്രാമീണ ജീവിതത്തിലേക്ക് അത്യാധുനിക സാങ്കേതികവിദ്യകള്‍ ഇവിടെ സംയോജിപ്പിക്കുന്നു. രാജ്യത്തെ ആദ്യത്തെ ‘സ്മാര്‍ട്ട് ഇന്റലിജന്റ് വില്ലേജി’ലേക്ക് ഈ ഗ്രാമം ചുവടുവയ്ക്കുകയാണ്.
ഇന്ത്യയിലെ ആദ്യത്തെ സ്മാര്‍ട്ട് ഇന്റലിജന്റ് വില്ലേജായി ചരിത്രം കുറിക്കാന്‍ ഒരുങ്ങുകയാണ് സത്‌നാവ്രി. ഐടി ഉപകരണങ്ങള്‍ ഉപയോഗിച്ചുള്ള മണ്ണ് പരിശോധന മുതല്‍ അംഗന്‍വാടികള്‍ക്കുള്ള ഡിജിറ്റല്‍ പരിഹാരങ്ങള്‍ വരെ ഇവിടെ ഒരു കുടക്കീഴില്‍ വരുകയാണ്. സമഗ്ര ഗ്രാമവികസനത്തിനായി വിവരസാങ്കേതികവിദ്യയും ഉപഗ്രഹ സാങ്കേതികവിദ്യകളും സംയോജിപ്പിക്കുക എന്നതാണ് ആശയം.
കൃഷി, വിദ്യാഭ്യാസം, ഭരണം, സാമ്പത്തിക സേവനങ്ങള്‍ എന്നിവ സംയോജിപ്പിച്ച് സ്വയംപര്യാപ്തവും ഡിജിറ്റല്‍ സംയോജിതവുമായ ഒരു മാതൃക വാഗ്ദാനം ചെയ്തുകൊണ്ട്, രാജ്യവ്യാപകമായി ഗ്രാമീണ പരിവര്‍ത്തനത്തിനുള്ള ഒരു മാതൃകയായി പൈലറ്റ് പദ്ധതി മാറുമെന്ന് ഉദ്യോഗസ്ഥര്‍ പറയുന്നു. വിജയിച്ചാല്‍, മഹാരാഷ്ട്രയിലും അതിനപ്പുറത്തുമുള്ള നൂറുകണക്കിന് ഗ്രാമങ്ങളിലേക്ക് സത്‌നാവ്രി ചട്ടക്കൂട് വ്യാപിപ്പിക്കാന്‍ കഴിയും.
കൃഷിയാണ് പ്രധാന ശ്രദ്ധാകേന്ദ്രം. ഉല്‍പ്പാദനക്ഷമത മെച്ചപ്പെടുത്തുന്നതിന് ഗ്രാമം ഡ്രോണ്‍ സഹായത്തോടെയുള്ള കൃഷി, സ്മാര്‍ട്ട് ഇറിഗേഷന്‍, മണ്ണ് സെന്‍സറുകള്‍ എന്നിവ പദ്ധതിയില്‍ പ്രയോജനപ്പെടുത്തുന്നു. മണ്ണിന്റെ ആരോഗ്യം, കാലാവസ്ഥ, വിളവെടുപ്പ് സമയം എന്നിവയെക്കുറിച്ചുള്ള തത്സമയ അലേര്‍ട്ടുകള്‍ മൊബൈല്‍ ഇന്റര്‍ഫേസുകള്‍ വഴി കര്‍ഷകര്‍ക്ക് ലഭിക്കുന്നു. ഡാറ്റാധിഷ്ഠിത കൃഷി വിഭവ ഉപയോഗം ഒപ്റ്റിമൈസ് ചെയ്യാനും വിളവ് വര്‍ദ്ധിപ്പിക്കാനും സഹായിക്കുന്നു. വിള ഡാഷ്‌ബോര്‍ഡുകള്‍ പ്രവര്‍ത്തനക്ഷമമായ ഉള്‍ക്കാഴ്ചകള്‍ നല്‍കുന്നു, ഇത് കര്‍ഷകരെ മികച്ച രീതിയില്‍ ആസൂത്രണം ചെയ്യാനും വിപണി പ്രവചനങ്ങള്‍ ആക്‌സസ് ചെയ്യാനും പ്രാപ്തമാക്കുന്നു.
സംയോജിത ഡിജിറ്റല്‍ പുസ്തകങ്ങള്‍, റിമോട്ട് ലേണിംഗ് പ്ലാറ്റ്‌ഫോമുകള്‍, സ്മാര്‍ട്ട് അങ്കണവാടി കേന്ദ്രങ്ങള്‍ എന്നിവയിലൂടെയാണ് വിദ്യാഭ്യാസം മെച്ചപ്പെടുത്തുന്നത്. ഇ ഹെല്‍ത്ത് കാര്‍ഡുകള്‍, ടെലി മെഡിസിന്‍ പോര്‍ട്ടലുകള്‍ എന്നിവയിലൂടെ ആരോഗ്യ സേവനങ്ങള്‍ ഡിജിറ്റൈസ് ചെയ്യുന്നു, ഇത് ഗ്രാമീണരെ ഗവണ്‍മെന്റ് മെഡിക്കല്‍ കോളേജിലെ സ്‌പെഷ്യലിസ്റ്റുകളുമായി ബന്ധിപ്പിക്കുന്നു. സമയബന്ധിതമായ പരിചരണം നല്‍കുന്നതിന് മൊബൈല്‍ ക്ലിനിക്കുകള്‍ ഡിജിറ്റല്‍ ആരോഗ്യ സംവിധാനങ്ങളുമായി ഏകോപിപ്പിക്കുന്നുണ്ട്. സത്‌നാവ്രിയിലെ ഗ്രാമപഞ്ചായത്തില്‍ വൈഫൈ, ഡിജിറ്റല്‍ ഗവേണന്‍സ് ഉപകരണങ്ങള്‍ എന്നിവ സജ്ജീകരിച്ചിരിക്കുന്നു. ജലത്തിന്റെ ഗുണനിലവാരം, ജലസേചനം, മറ്റ് പൗരസേവനങ്ങള്‍ എന്നിവ തത്സമയ ഡാറ്റ ഡാഷ്‌ബോര്‍ഡുകള്‍ നിരീക്ഷിക്കുന്നു. ഒപ്റ്റിക്കല്‍ ഫൈബര്‍ കണക്റ്റിവിറ്റി പോലുള്ള അവശ്യ സൗകര്യങ്ങള്‍ പദ്ധതി വേഗത്തില്‍ പൂര്‍ത്തിയാക്കി. സുഗമമായ നടത്തിപ്പും സമൂഹ പങ്കാളിത്തവും ഉറപ്പാക്കാന്‍ ഉദ്യോഗസ്ഥര്‍ പതിവായി അവലോകനങ്ങള്‍ നടത്തുന്നു. താമസക്കാരെ ശാക്തീകരിക്കുന്നതിന് സാങ്കേതികവിദ്യ പ്രാദേശിക ഇടപെടലുമായി സംയോജിപ്പിച്ചിരിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു.
വോയ്‌സ് ഓഫ് ഇന്ത്യന്‍ കമ്മ്യൂണിക്കേഷന്‍ ടെക്‌നോളജി എന്റര്‍െ്രെപസസിന്റെ (വോയിസ്) വിശദമായ ബ്ലൂപ്രിന്റ് അവതരണത്തിനുശേഷം മഹാരാഷ്ട്ര മുഖ്യമന്ത്രി ദേവേന്ദ്ര ഫഡ്‌നാവിസ് പൈലറ്റ് പദ്ധതിക്ക് അംഗീകാരം നല്‍കിയത്. ‘മെയ്ക്ക് ഇന്‍ ഇന്ത്യ’ കാമ്പെയിന്റെ കീഴില്‍ 15 സ്വകാര്യ സ്ഥാപനങ്ങള്‍ സഹകരിക്കുന്നതാണ് ഈ സംരംഭം. വോയിസ് ആണ് സാങ്കേതികവിദ്യ വിന്യാസത്തിന് നേതൃത്വം നല്‍കുന്നത്. ചീഫ് സെക്രട്ടറിയും ഡിവിഷണല്‍ കമ്മീഷണറും ഉള്‍പ്പെടെയുള്ള മുതിര്‍ന്ന ഉദ്യോഗസ്ഥരാണ് പദ്ധതി പുരോഗതിക്ക് മേല്‍നോട്ടം വഹിക്കുന്നത്.
